Autor tekstu pokazuje, że to, czym płacimy, ma znaczenie nie mniejsze niż to, ile zarabiamy. Zebrane w jednym miejscu badania ekonomii behawioralnej, neurobiologii i psychologii pieniądza dowodzą, że płatności kartą i telefonem realnie zmieniają sposób, w jaki odczuwamy wydatek. Zamiast fizycznego oddania banknotu mamy krótkie „piknięcie” terminala, a mózg reaguje na to zdecydowanie słabiej – z punktu widzenia naszego portfela to różnica kluczowa.

W artykule mybank.pl czytelnik znajdzie m.in. omówienie koncepcji „bólu płacenia” – zjawiska dobrze znanego naukowcom, ale wciąż mało obecnego w publicznej debacie. Eksperymenty cytowane w tekście pokazują, że ta sama osoba jest skłonna zapłacić za identyczny produkt nawet kilkadziesiąt procent więcej, jeśli płaci kartą zamiast gotówką. Równocześnie badania z wykorzystaniem rezonansu magnetycznego sugerują, że przy płatności gotówką w mózgu znacznie mocniej aktywują się obszary odpowiedzialne za odczuwanie bólu i strat, co naturalnie hamuje skłonność do wydawania.

Ważnym wątkiem tekstu są także praktyki branży finansowej i handlu. Artykuł pokazuje, jak banki, fintechy i sieci handlowe projektują proces płatności tak, aby był możliwie bezbolesny: od płatności zbliżeniowych, przez zapisane na stałe karty w sklepach internetowych, po zakupy „one-click” i automatycznie odnawiane subskrypcje. Z punktu widzenia wygody klienta to ogromne ułatwienie – ale z punktu widzenia jego budżetu domowego może być tylnymi drzwiami do regularnego przekraczania planu wydatków.

Istotną część materiału stanowi polski kontekst. Redakcja mybank.pl przygląda się temu, jak dynamiczny rozwój płatności bezgotówkowych w naszym kraju – w tym ogromna popularność płatności zbliżeniowych i systemu BLIK – sprawia, że praktycznie każdego dnia funkcjonujemy w środowisku, które z definicji „znieczula” nas na wydatki. Artykuł pokazuje, do jakiego stopnia gotówka stała się dziś raczej wyjątkiem niż normą, i jakie niesie to konsekwencje dla kontroli domowego budżetu.

Tekst nie zatrzymuje się jednak na diagnozie problemu. Ważnym elementem artykułu są praktyczne wskazówki, jak odzyskać kontrolę nad wydatkami, nie rezygnując przy tym z wygody nowoczesnych płatności. Czytelnik znajdzie konkretne propozycje: od prostych trików (jak celowe „dodawanie tarcia” do płatności online czy stosowanie gotówkowych limitów na najbardziej problematyczne kategorie wydatków), aż po sposoby świadomego wykorzystania aplikacji bankowych jako narzędzia samokontroli, a nie tylko wygodnego środka płatniczego.

Na uwagę zasługuje także skala researchu. Artykuł na mybank.pl opiera się na kilkudziesięciu źródłach – od klasycznych prac z zakresu ekonomii behawioralnej, przez najnowsze badania neuroekonomiczne, aż po świeże raporty Narodowego Banku Polskiego, OECD i organizacji branżowych opisujące zwyczaje płatnicze w Polsce i na świecie. Dzięki temu otrzymujemy nie tylko ciekawą opowieść, ale też solidnie udokumentowaną analizę z licznymi odwołaniami do konkretnych badań.

Redakcja podkreśla, że celem publikacji nie jest straszenie technologią ani nawoływanie do wyrzucenia kart płatniczych. Chodzi o coś innego: o świadome korzystanie z narzędzi finansowych w taki sposób, by to one pracowały dla nas, a nie przeciwko nam. W dobie szybkich, bezdotykowych płatności znajomość mechanizmów psychologicznych, które za nimi stoją, staje się elementarną częścią współczesnej edukacji finansowej.

Nowy artykuł mybank.pl jest więc propozycją zarówno dla osób, które po prostu chcą lepiej zrozumieć własne nawyki zakupowe, jak i dla tych, którzy szukają konkretnych metod na okiełznanie „uciekających” pieniędzy. To także wartościowy materiał dla dziennikarzy, edukatorów finansowych i doradców, którzy na co dzień tłumaczą innym, jak mądrze zarządzać domowym budżetem.

Pełny tekst artykułu „Dlaczego wydajemy więcej, gdy płacimy kartą niż gotówką? Sztuczki banków i psychologii” jest dostępny na portalu mybank.pl.